Συντονισμός φορέων και υπηρεσιών για την αντιμετώπιση της Ενδοοικογενειακής Βίας

Φαντάσου να ξυπνάς με άγχος και φόβο κάθε πρωί, για χρόνια, φαντάσου να σε υποτιμά, να σε προσβάλλει και να σε εκφοβίζει καθημερινά ο πιο κοντινός σου άνθρωπος… να απαιτεί να του δίνεις αναφορά για κάθε σου κίνηση, να σε κατηγορεί συνέχεια ότι λες ψέματα και, κάπου-κάπου, να σε χτυπάει κιόλας και να σε αναγκάζει να κάνετε σεξ ενώ εσύ δεν θέλεις…. Φαντάσου να έχεις και δύο παιδιά που τα βλέπουν όλα αυτά… και που βιώνουν σχεδόν τα ίδια με εσένα! Κάποιες φορές αναρωτιέσαι μέσα σου… Γιατί κανείς δεν λέει κάτι… γιατί δεν τηλεφωνεί στην αστυνομία…; Φαντάσου τώρα ότι με πολύ κόπο, μετά από πολύ καιρό και πολλές δοκιμές για να βρεις τι κάνεις λάθος και να το αλλάξεις,  καταφέρνεις να συνειδητοποιήσεις πως δεν φταις εσύ, πως δεν έχει απομείνει τίποτα άλλο να δοκιμάσεις να αλλάξεις, πως εκείνος δεν πρόκειται να αλλάξει συμπεριφορά επειδή ΤΟ ΕΠΙΛΕΓΕΙ να σας κακοποιεί… και, επιτέλους, βρίσκεις το κουράγιο να ζητήσεις βοήθεια, η οποία όμως δεν έρχεται, δεν υπάρχει…

Η Μαρία είναι επιζώσα ενδοοικογενειακής βίας. Γνωρίστηκε με τον Μάρκο πριν 10 χρόνια, παντρεύτηκαν και απέκτησαν δύο παιδιά. Στην αρχή όλα έδειχναν ιδανικά, αργότερα όμως άρχισαν τα προβλήματα, οι προσβολές, ο έλεγχος, οι απειλές και αργότερα και άλλες μορφές βίας. Τον πρώτο καιρό αναρωτιόταν γιατί εκείνος  μου ασκεί συνέχεια κριτική; Γιατί δεν κάνω τίποτα σωστά; Η Μαρία αρχικά δεν μπορούσε να πιστέψει ότι βρίσκεται σε μια κακοποιητική σχέση, έλεγε ότι ήταν μια κακιά στιγμή, ότι έφταιγαν τα προβλήματα στη δουλειά του, έλεγε ότι ίσως έφταιγε κι εκείνη που τον προκαλούσε, που δεν κατάφερνε να κάνει τα παιδιά φρόνιμα για να μην τον ενοχλούν… Όταν όμως εκείνος άρχισε να φέρεται με τον ίδιο τρόπο και στα παιδιά, η Μαρία έπρεπε να κάνει κάτι, έπρεπε να φύγει… αλλά φοβόταν… ΠΟΛΥ!

Όταν πήρε αυτή την απόφαση ένιωσε πιο μόνη από ποτέ… Χρειαζόταν στέγη, χρειαζόταν υποστήριξη, χρειαζόταν ασφαλές μέρος για εκείνη και τα παιδιά της, χρειαζόταν χρήματα για να ζήσουν! Άρχισε να απευθύνεται σε δεκάδες υπηρεσίες και φορείς ζητώντας τα ίδια πράγματα. Άλλοι βοήθησαν περισσότερο, άλλοι λιγότερο και άλλοι καθόλου… Η πιο συχνή απάντηση που λάμβανε ήταν ότι «αυτό εμείς δεν το παρέχουμε, πρέπει να το δείτε μόνη σας ή πρέπει να πάτε στον Χ φορέα». Η Μαρία έπρεπε να γίνει συντονίστρια του συστήματος των Φορέων και των Υπηρεσιών! Έπρεπε να τους συντονίσει όλους, έπρεπε ακόμη και να τους φέρει σε επαφή για να λύσει τα προβλήματα της… Και για να δικαιούται η ίδια και τα παιδιά της αυτά που χρειάζονταν, έπρεπε να πληροί τις προϋποθέσεις που κάθε φορέας της έθετε… χρειαζόταν να κάνουν ιατρικές εξετάσεις, να αποκτήσει δικαστικές αποφάσεις, να λύσει γραφειοκρατικά ζητήματα που ανακύπτουν διαρκώς, να φέρει έγγραφα που έπρεπε εκείνος να της δώσει ή να της υπογράψει… να βρει και να νοικιάσει σπίτι… και άλλα πολλά που, για να επιτευχθούν, χρειάζονται ψυχική ηρεμία, χρόνος, πρακτική βοήθεια και χρήματα…

Διανύοντας το οδοιπορικό της απόδρασης από την ενδοοικογενειακή βία, μαζί με όλες τις Μαρίες που μας έκαναν την τιμή να μας εμπιστευθούν, γεννήθηκε η ιδέα! Γιατί δεν μπορούν άραγε όλοι οι φορείς και οι Αρχές της Ελλάδας να κάτσουν γύρω από ένα τραπέζι και να συμπράξουν, να αυτοσυντονιστούν και να παρέχουν ολιστική στήριξη σε όλες τις επιζώσες ενδοοικογενειακής βίας, ώστε κάθε γυναίκα και παιδί να πλαισιώνεται ανάλογα με τις ανάγκες που έχει, και να λαμβάνουν την προστασία και υποστήριξη που δικαιούνται αμέσως μόλις ζητήσουν βοήθεια; Κανένας φορέας μόνος του δεν θα μπορούσε να τα καταφέρει! Μόνο όλοι οι φορείς μαζί θα μπορούσαν να δουν τα κενά στην αλυσίδα που τώρα βλέπει μόνο η Μαρία, και να τα συμπληρώσουν… να τα διορθώσουν… ή ακόμα και να τα εξαφανίσουν. Το λέει και η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης ότι οφείλουν να το κάνουν… Είναι νόμος του κράτους μας εδώ και 4 χρόνια, ο Ν.4531 του 2018.  Γιατί δεν μπορούν, σκέφτεται η Μαρία; Μήπως αυτό που μου συμβαίνει δεν είναι ενδοοικογενειακή βία, μήπως έχει πράγματι δικαίωμα να μας φέρεται έτσι, ή μήπως δεν θέλουν, δεν τους ενδιαφέρει;

Αυτά σκεφτόμασταν κι εμείς στο ΕΔκΒ… και προσπαθούσαμε να επινοήσουμε λύσεις… μέχρι που βρεθήκαμε στην Ισλανδία όταν, στο τέλος του 2019, ο φορέας μας επιλέχθηκε από το Active citizen fund να συμμετέχει, ως εκπρόσωπος της Ελλάδας, στο συνέδριο για τις καλές πρακτικές στον τομέα της ισότητας των φύλων. Εκεί γνωρίσαμε την Αρχηγό της Αστυνομίας της Ισλανδίας, τη Σίγκριντουρ Μπγιόργκ, Γκουντόνσον-Ντότιρ, που τότε ήταν η αρχηγός της Μητροπολιτικής Αστυνομίας (του Ρεϊκιαβικ), και μας περιέγραψε αυτό που οραματιζόμασταν… κι ακόμα καλύτερο! Και σχεδιάσαμε μαζί μια Διμερή πρωτοβουλία συνεργασίας την οποία χρηματοδότησε το Πρόγραμμα “Active citizens fund στην Ελλάδα”, την οποία αναγκαστήκαμε τελικά να υλοποιήσουμε μετά από 1,5 έτος, και διαδικτυακά, καθώς βρισκόμασταν εν μέσω κορονοϊού αλλά που, τελικά, οδήγησε στο σχεδιασμό του Έργου που σας παρουσιάζουμε σήμερα, με εταίρο «το Χαμόγελο του Παιδιού»  και με τον τεράστιο τίτλο, ο οποίος όμως περιγράφει επακριβώς αυτό που επιχειρούμε να πετύχουμε, δηλαδή την «Ουσιαστική σύμπραξη Ελληνικών φορέων και Αρχών για την ενίσχυση της στήριξης και προστασίας γυναικών και παιδιών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας κατά τα πρότυπα της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, μέσω αξιοποίησης καλών πρακτικών της Αστυνομίας της Ισλανδίας»

Στο πλαίσιο του Έργου έχει ήδη συσταθεί μια Ειδική Ομάδα Δράσης κατά της Ενδοοικογενειακής βίας στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι των φορέων και Αρχών που έχουν αποφασίσει ότι, για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στα θύματα, πρέπει να αλλάξουν τις διαδικασίες, πρέπει να μπορούν να συνεργαστούν αποτελεσματικά επαγγελματίες διαφορετικών ειδικοτήτων από διαφορετικούς τομείς. Αυτός είναι και ο στόχος της ΕΟΔ: να εντοπίζει τα προβλήματα και τα κενά, να αποφασίζει, να παρακολουθεί και να αξιολογεί την μεθοδολογία και τα εργαλεία που θα χρησιμοποιεί μια διατομεακή ομάδα που θα λάβει κοινή κατάρτιση,  προκειμένου να θέσει σε εφαρμογή κάποιες από τις προβλέψεις της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.

Στόχος της ομάδας αυτής είναι να μπορέσει να βρει αποτελεσματικούς τρόπους να προστατεύσει και να στηρίξει κάθε Μαρία και τα παιδιά της να αποδράσoυν από την ενδοοικογενειακή βία: δηλαδή άμεσα, ουσιαστικά, και για όσο χρονικό διάστημα το έχουν ανάγκη. Στόχοι του έργου είναι να ξεκινήσουμε να βρίσκουμε τρόπους να επιτύχουμε τη διατομεακή συνεργασία, να την εφαρμόσουμε πιλοτικά και να την αξιολογήσουμε προκειμένου, μακροπρόθεσμα, να εξασφαλίσουμε ότι καμία άλλη γυναίκα δεν θα περάσει τις δυσκολίες που πέρασε η Μαρία και τα παιδιά της στην προσπάθεια τους να δραπετεύσουν από την Ε.Β.!