Μαθαίνω ελληνικά …στο μουσείο;

Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Α΄ τάξης του σχολείου μας (Δημοτικό Σχολείο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Π. Φαλήρου) είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν το Παιδικό Μουσείο της Αθήνας στα πλαίσια του προγράμματος “Μαθαίνω ελληνικά στο μουσείο“. Πριν περάσουμε όμως στο θέμα μας, δύο-τρεις πληροφορίες, προκειμένου να γίνει αντιληπτή η ουσία αυτής της επίσκεψης και η σημασία αυτής για τους μαθητές και τις μαθήτριές μας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το σχολείο μας φιλοξενεί στην πλειοψηφία του πρόσφυγες και μετανάστες, όπου ο μεγαλύτερος αριθμός αυτών προέρχονται από την Τουρκία, αρκετοί από Ιράν, Ιράκ, Συρία, Γεωργία, Αφγανιστάν, Λιβύη, Τυνησία, Μολδαβία, Ρωσία, Αλβανία, Αίγυπτο, Κίνα και πλέον αρκετά παιδιά έρχονται καθημερινά από Ουκρανία. Επιπλέον πολλά εξ αυτών φιλοξενούνται σε δομές και φυσικά δεν βιώνουν την καθημερινότητα μιας παραδοσιακά δομημένης οικογένειας για πολλούς και ποικίλους λόγους. Φυσικά υπάρχουν και μαθητές και μαθήτριές μας που βρίσκονται με ολόκληρη την οικογένεια τους εδώ, με γονείς όμως που εξαιτίας της γραφειοκρατίας της χώρας μας, περιορίζονται στο να εργάζονται και στον χρόνο που απομένει να κυνηγάνε τα έγγραφα που χρειάζονται για να φύγουν στο εξωτερικό…

Βέβαια υπάρχουν και παιδιά με ενωμένη την οικογένειά τους ή έστω με τα περισσότερα μέλη αυτής κοντά τους. Σε όλες τις περιπτώσεις υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής, η γλώσσα. Ευτυχώς μεγάλο μέρος αυτών γνωρίζουν αγγλικά. Όλα τα προαναφερθέντα, συνεπάγονται μια σειρά από δυσκολίες προσαρμογής, ένταξης, κοινωνικοποίησης κ.λπ. για τα παιδιά μέσα στο σχολείο, αλλά και για τους εκπαιδευτικούς στην προσπάθειά τους να τα προσεγγίσουν και να τα αγκαλιάσουν, προσπαθώντας από κοινού να ξεπεραστούν οι όποιες δυσκολίες προκύπτουν, που ελάχιστα κοινά έχουν με τα γενικά τυπικά σχολεία.

Όλο το παραπάνω πλαίσιο, επί της αρχής, μας προδιαθέτει να αντιληφθούμε ότι η πρόσβαση σε εξωτερικές δραστηριότητες πλην του σχολείου, συγκριτικά με άλλα παιδιά της ηλικίας τους είναι πολύ περιορισμένη, έως και μηδαμινή για ένα αξιοσημείωτο ποσοστό αυτών. Επιπλέον, δεδομένης της ιδιαιτερότητας της κάθε οικογένειας, εξαιτίας μεταξύ άλλων και των κοινωνικοοικονομικων παραγόντων, γνωρίζουμε εκ των προτέρων ότι τα παιδιά αυτά έχουν περιορισμένες ευκαιρίες να επισκεφτούν ένα μουσείο, μια θεατρική παράσταση ακόμα και έναν κινηματογράφο. Λαμβάνοντας υπόψη την αντικειμενική δυσκολία της γλώσσας σε συνδυασμό με το διαφορετικό πολιτισμικό κεφάλαιο της κάθε χώρας και των ανθρώπων της, γνωρίζουμε εκ των προτέρων οι εκπαιδευτικοί του σχολείου, ότι πιθανό να είναι η μοναδική ευκαιρία για ορισμένα παιδιά του σχολείου μας να επισκεφτούν ένα μουσειακό περιβάλλον, να παρακολουθήσουν μια παράσταση με μια σχετική καθοδήγηση, γενικότερα να αντιληφθούν την εκπαιδευτική διαδικασία και έξω από τα στενά όρια του σχολείου.

Για τον λόγο αυτό, όταν ήρθαμε σε επικοινωνία με το Παιδικό Μουσείο και μας γνωστοποίησαν το πιλοτικό πρόγραμμα “Μαθαίνω ελληνικά στο μουσείο” ήμασταν τόσο χαρούμενοι-ες όλοι και όλες γιατί πραγματικά ήταν λες και κάποιος μας έκανε ένα δώρο τέλειο και προσαρμοσμένο πλήρως στις ανάγκες των μαθητών και των μαθητριών μας. Με απόλυτη συνεργασία και τρομερά ευχάριστο κλίμα, επισκεφτήκαμε τον χώρο παρακολουθώντας ανά ομάδες το πρόγραμμα όπως μας το διαμόρφωσαν οι υπεύθυνες κυρίες του μουσείου.

Τα παιδιά με το πρόγραμμα της “σοφίτας” ήρθαν σε επαφή με το λαογραφικό στοιχείο, ζωγράφισαν, μάθανε έννοιες και καινούριο λεξιλόγιο, αναγνώρισαν αντικείμενα και τα πρόφεραν στη γλώσσα τους καταλήγοντας συχνά σε κοινές λέξεις με τα ελληνικά! Μέσω της ζωγραφικής των υλικών, προχώρησαν στη σύνδεση με τη γραφή της αντίστοιχης λέξης και φυσικά παίξανε και προχώρησαν σε παιχνίδι ρόλων! Στα μαθηματικά χρησιμοποίησαν ακόμα και το σώμα τους για να φτιάξουν γεωμετρικά σχήματα, ενισχύοντας το αίσθημα της συνεργασίας παρά τις διαφορετικές γλώσσες και τις πιθανές δυσκολίες. Έφτιαξαν ακόμα και βραχιόλια και κοσμήματα με γεωμετρικά σχήματα και γεμάτα καμάρι και χαρά, τα φορούσαν όλη τη βδομάδα στο σχολείο και φυσικά στην επόμενη επίσκεψη στο μουσείο! και όλα αυτά χάρη στο “Γεια σου Πυθαγόρα!”. Με το “αλφαβητάρι της διατροφής” το παιχνίδι ρόλων στο σούπερ μάρκετ, με τα ζυμαρικά, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα ψάρια, τα όσπρια απογειώθηκε ενώ φυσικά η γλώσσα τους “λύθηκε” ζητώντας το …τάδε για να μαγειρέψουν το .. τάδε! Σε όλο αυτό συνέβαλε φυσικά ο απόλυτος εναρμονισμός του προγράμματος και τα στάδια σχεδιασμού του. Η λίστα, η περιγραφή των αναγκών, η πυραμίδα της διατροφής παίξανε σημαντικό ρόλο στην κατανόηση λέξεων και φράσεων που επέτρεψε στα παιδιά να προσεγγίσουν καλύτερα τον χώρο!

Τέλος στην Κουζίνα, με τα υπέροχα εργαλεία, απαραίτητο εξοπλισμό και ρούχα τα παιδιά φτιάξανε γεμάτα περηφάνεια τα δικά τους μπισκότα. Αξιοσημείωτο είναι ότι ενώ δεν ήταν όλα γνωστά στα ελληνικά, ακολουθώντας το ένστικτό τους προχωρούσαν στις σωστές οδηγίες, συνδυάζοντάς τες με νέες λέξεις και φράσεις… Ο ενθουσιασμός τους ήταν τόσο μεγάλος που παρά το γεγονός ότι ζωγραφίσαμε τα υλικά, τα ίδια επέμειναν να τα γράψουμε στα ελληνικά για να τα δείξουν στους γονείς τους!

Δε θα μπορούσε να γίνει καλύτερη προσέγγιση των εννοιών και των δυνατοτήτων του χώρου. Πραγματικά βιώσαμε ένα ιδιαίτερο φιλόξενο πρόγραμμα, ας μας επιτραπεί να το περιγράψουμε έτσι, με μια στήριξη, ούτε καν συνεργασία, στήριξη από τις υπεύθυνες του μουσείου με τρομερή διάθεση και κατανόηση στις δυσκολίες μας. Τα παιδιά φυσικά δεν σταμάτησαν να το αναφέρουν μέχρι το τέλος της χρονιάς, ενώ συχνά έλεγαν πότε θα ξαναπάμε..; Μια μοναδική εμπειρία που πραγματικά ευχόμαστε όσο το δυνατόν περισσότερα σχολεία να τη βιώσουν!! Η εκπαιδευτική προσέγγιση του μουσείου, δίνοντας την εντύπωση στα παιδιά ότι πρόκειται για ένα διαρκές παιχνίδι, τα βοήθησε να ξεκλειδώσουν και να μιλήσουν, να γράψουν και να περιγράψουν. Το μουσείο δέχτηκε τα παιδάκια μας χωρίς κανέναν περιορισμό, κανέναν διαχωρισμό και φυσικά τα ίδια ένιωσαν ότι τα αγκάλιασαν και ότι ήταν αποδεκτά, κάτι το οποίο θεωρούμε αυτονόητο, δεν ισχύει όμως πάντα σαν γενικός κανόνας…
Το ευχαριστώ είναι λίγο από πλευράς μας, μιας και οφείλουμε ένα κομμάτι από το καθημερινό χαμόγελο των παιδιών μας και σε αυτό το πρόγραμμα!!!

Ε.Π., Eκπαιδευτικός Δημοτικού Σχολείου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης